Kadınların otizm spektrum bozukluğu belirtilerine dikkat etmeleri gerekiyor çünkü genellikle erkeklerde görülen belirtilerden farklılıklar gösterebilirler. Kadınların otizm spektrum bozukluğu tanısının konulması da özellikle zordur. Bu nedenle, kadın sağlığında otizm spektrum bozukluğu hakkında bilgi sahibi olmak oldukça önemlidir. Sosyal etkileşim, iletişim, duyusal algı ve davranış konularında farklılıklar gösteren kadınların destek almaları ve tedavi seçeneklerini değerlendirmeleri gerekiyor. Bu konuda farkındalık yaratmak için toplum olarak daha çok bilinçlenmeliyiz.
Otizm Spektrum Bozukluğu Nedir?
Otizm spektrum bozukluğu (OSB) genetik ve biyolojik faktörlerin etkisiyle gelişen bir nöro-gelişimsel bozukluktur. Bu bozuklukta beyindeki iletişim ve davranış desenleri farklı çalışır. OSB’li bireylerde sosyal ve iletişim becerileri, tekrarlayıcı davranışlar ve sınırlı ilgi alanları gibi semptomlar görülür. OSB’nin şiddeti bireyden bireye farklılık gösterir. Bazı kişilerde semptomlar hafif seyrederken, bazı kişilerde daha ağır semptomlar görülebilir.
OSB’nin semptomları arasında yüz ifadelerine bakmama, göz temasından kaçınma, sosyal normlara uymada zorluk, tekrarlayıcı davranışlar, sınırlı ilgi alanları, seslere ve dokunsal uyaranlara karşı duyarlılık, konuşmada gecikmeler ve tekrarlayan dil veya jargon kullanımı yer alır. OSB’li bireylerde genellikle diğer sağlık sorunları da mevcuttur. Erken teşhis ve uygun tedavi ile OSB’li bireylerin yaşam kalitesi artırılabilir.
Kadınlarda Otizm Spektrum Bozukluğunun Belirtileri
Kadınlarda otizm spektrum bozukluğunun belirtileri, erkeklere kıyasla farklılık gösterir. Kadınlar genellikle daha az belirgin semptomlar gösterir ve bunları daha iyi saklayabilirler. Ancak, sosyal etkileşim ve iletişim problemleri sık görülür.
Kadınlarda, otizm spektrum bozukluğu genellikle sosyal etkileşim ve iletişim problemlerine sebep olur. Bunların arasında;
- Sosyal normlara uymada zorluklar
- Yüze bakmama ve göz teması problemleri
Sosyal normlara uymada zorluklar nedeniyle, kadınlar uygun olmayan sözler ve davranışlar sergileyebilirler. Yüze bakmama ve göz teması problemleri ise, diğer insanlarla etkileşimde zorluk yaratabilir.
Kadınlarda otizm spektrum bozukluğu, duyusal algılama sorunlarına da neden olabilir. Gürültü, ışık, veya koku gibi uyaranlara aşırı hassasiyet göstermek veya tam tersi, tamamen hissetmemek gibi problemler görülebilir.
Kadınlarda otizm spektrum bozukluğuna dair tüm belirtiler, her bireyde farklılık gösterir ve belirtiler zamanla değişebilir. Dolayısıyla, otizm spektrum bozukluğu teşhisi konulurken, birden fazla belirti dikkate alınmalıdır.
Sosyal Etkileşim ve İletişim Problemleri
Otizm spektrum bozukluğu olan kadınlarda, sosyal etkileşim ve iletişim problemleri sıklıkla görülmektedir. Sözsüz işaretleri yorumlamakta ve fiziksel temas kurmada zorluk yaşama eğilimindedirler. İletişim kurarken tonlama ve jestleri anlamlandırmakta zorluk çekebilmekte, kelime dağarcıkları sınırlı olabilmektedir. Bu durum, kadınların günlük hayatta sosyal etkileşimlerini olumsuz etkileyebilir ve insanlarla daha az etkileşime girmelerine yol açabilir. Otizm spektrum bozukluğu olan kadınlar, diğer kişilerin sözlerini doğru bir şekilde anlama veya kişisel bir bağ oluşturma konusunda zorluk yaşayabilirler.
Otizm spektrum bozukluğu olan kadınlarda, empati kurma konusunda da zorluklar görülebilir. Bu, başkalarının duygularını anlamada ve sosyal ipuçlarını anlama konusunda zorluk yaşamalarından kaynaklanabilir. Bu zorluklar, otizm spektrum bozukluğu olan kadınların, düşük özgüven ve yalnızlık hisseden bir yaşam sürmelerine yol açabilir.
Otizm spektrum bozukluğu olan kadınların bu zorluklarla başa çıkmalarına yardımcı olmak için, sosyal iletişim becerilerini geliştirmeleri önerilir. Terapiler ve grup çalışmaları da yararlı olabilir. Bununla birlikte, tedavi planları kişiye özeldir ve her kadının ihtiyaçları farklıdır.
Yüze Bakmama ve Göz Teması Problemleri
Kadınlarda otizm spektrum bozukluğu, yüze bakmama ve göz teması gibi sosyal etkileşimlerde sorunlara neden olabilir. Bu sorunlar, başkalarının duygularını anlama ve empati kurma davranışlarına engel olabilir. Otizm spektrum bozukluğu olan kadınlar, daha az göz teması kurarlar ve yüze bakma davranışları azalmaktadır. Bu davranışlar, sosyal etkileşimlerin sınırlı kalmasına neden olabilir. Yüz ifadelerini doğru bir şekilde anlamak ve iletişimde kullanmak, otizm spektrum bozukluğu olan kadınlar için zor olabilir. Bu nedenle, terapi seansları aracılığıyla öğrenme stratejileri sağlanabilir.
Psikolojik danışmanlık, sosyal beceri öğrenme, empati ve duygusal anlayış geliştirme, terapi seanslarının ana konuları arasındadır. Yüz ifadelerini tanımlayan ve anlamlandıran yazılı, görsel araçlar sözcüksel ifadelerle eşleştirilebilir ve bu da otizm spektrum bozukluğu olan kadınların yüz ifadelerini okumalarına yardımcı olabilir.
Ayrıca, sosyal beceri sağlayan destek grupları da sağlanabilir. Bu gruplar, kişilerin birbirleriyle etkileşim kurmalarını ve sosyal davranışlarını geliştirmelerini sağlayabilir. Otizm spektrum bozukluğu olan kadınların sosyal etkileşim becerilerini geliştirerek, sosyal hayatta daha başarılı olmaları sağlanabilir.
Sosyal Normlara Uymada Zorluklar
Kadınlarda otizm spektrum bozukluğu, sosyal normlara uymada bazı zorluklara neden olabilmektedir. Bu zorluklar, toplumsal etkileşimlerde başkalarının beklentilerine uygun davranmak, sosyal ipuçlarını doğru bir şekilde yorumlamak ve toplumsal beklentileri anlamlandırmak gibi alanlarda ortaya çıkabilmektedir.
Örneğin; bir kadın otistik birey, bir topluluk içerisinde konuşurken birinin gözlerine bakmadığı için kendisine kabalık yapıyor gibi algılanabilir. Ya da bir partide herkesin dans ettiği ortamda dans etmemesi, toplumda uyması gereken sosyal normlara uymadığı için olumsuz tepkiler alabilir.
Bununla birlikte, kadınlarda otizm spektrum bozukluğu olan birçok birey, sosyal normlara uymada zorlanmasına rağmen, normal görünüme sahip olabilirler. Bu nedenle, otizmi olan kadınların kaybolma şansları sosyal baskıya uyum sağlamaları nedeniyle daha düşüktür.
Sosyal normlara uyma konusunda zorlanan kadınların, otizm spektrum bozukluğu tedavisi ile öğrenme konusunda gelişebileceklerini bilmeleri önemlidir. Bu tedaviler sayesinde, otistik kadınlar toplumsal beklentilere daha kolay adaptasyon sağlayabilirler ve düzgün bir şekilde onlarla etkileşim kurabilmelerini sağlayan çeşitli stratejileri öğrenebilirler.
Duyusal Algı Problemleri
Kadınlarda otizm spektrum bozukluğu, duyusal algılarının normalden farklı olması nedeniyle belirgin zorluklar yaşayabilirler. Bu kişiler, genellikle çok yoğun veya çok az duyusal girdiye tepki verebilirler. Örneğin, normal bir kişi için rahatsızlık yaratacak çok hafif bir ses veya ışık kaynağı, onlar için dayanılmaz olabilir. Bununla birlikte, birçok kadın otistik birey, duyusal girdilerin algılanmasındaki bozukluklar nedeniyle duygu durumlarında dalgalanmalar yaşayabilir. Bu problemlerin üstesinden gelmek için, duyusal uyarılarla etkileşimlerini azaltmaya yardımcı olacak terapiler önerilir.
- Tedaviler arasında, sakinleştirici müzik veya binaural beyin dalgaları bulunan ses terapileri yer alabilir.
- Hassasiyetin azaltılması için yoga, meditasyon ve nefes egzersizleri yapmak faydalı olabilir.
- Oda tasarımı, otistik kadınların evlerinde rahat hissetmelerine yardımcı olabilir. Bunun için, belirli renkler veya dokular tercih edilebilir, odada sıcaklık kontrolü sağlanabilir.
Kadınlarda Otizm Spektrum Bozukluğunun Teşhisi
Kadınlarda otizm spektrum bozukluğu, teşhis edilmesi zor bir durumdur çünkü belirtileri erkeklerdekinden farklı olabilir. Kadınlar genellikle daha iyi duygusal kontrol sahibi olduğundan, belirtiler daha hafif olarak gösterilir. Bununla birlikte, kadınlar genellikle arkadaşlık kurma konusunda daha başarılı olduklarından, sosyal beceri eksiklikleri daha az belirgindir. Bu, kadınların çoğu zaman dikkatli bir şekilde değerlendirilmesi gerektiği anlamına gelir.
Otizm spektrum bozukluğu olan kadınların, bir sağlık uzmanına başvurmadan önce birçoğu depresyon, anksiyete veya başka bir ruhsal rahatsızlık gibi yanlış teşhisler almış olabilirler. Bunun nedeni, otizmin kadınlarda daha nadir görülmesidir.
Teşhis süreci, belirtilerinin doğru bir şekilde anlaşılması ve belirlenmesi gerektiği için biraz zorlu olabilir.Teşhis, doktorun kişinin tıbbi geçmişini, aile öyküsünü ve semptomlarını değerlendirmesiyle başlar. Doktorlar genellikle testler yaparlar, otizmin diğer nedenleri varsa bunları dışlamak için. Bu testler, nörolojik ve genetik testler, fiziksel muayeneler ve anketler içerebilir.
Teşhis, birçok faktöre bağlı olarak kolaylıkla yapılamayabilir. Bazı durumlarda, yanlış teşhis edilme potansiyeli daha yüksek olduğundan, kadınların otizm spektrum bozukluğu belirtilerini herhangi bir sağlık uzmanına açıkça ifade etmesi önemlidir.
Kadınlarda Otizm Spektrum Bozukluğu için Destek ve Tedavi Seçenekleri
Kadınlar için otizm spektrum bozukluğu, tanı ve destek için rehberlik sağlayacak farklı seçenekler sunmaktadır. Çocuklar için kullanılan tedavi seçenekleri yetişkinler için de geçerli olabilir. Otizm spektrum bozukluğu için birçok terapi seçeneği bulunmaktadır. İki farklı şekilde sınıflandırılan terapiler mevcut. Bunlar çocukluğa odaklı olarak uygulanan terapiler ve yetişkinlik dönemi için uygulanan terapilerdir.
Yetişkinlik dönemi için uygulanan terapiler arasında bireysel terapi, grup terapisi ve eğitim programı yer almaktadır. Bireysel terapi, bireyin otizme özgü ihtiyaçlarını göz önünde bulundurarak geliştirilen bir terapi türüdür. Grup terapisi, diğer otizmli bireylerle sosyalleşmenin yanı sıra birbirlerinden öğrenme fırsatı sunar. Eğitim programları, otizmin semptomları ve belirtilerine özgü şekilde hazırlanmaktadır.
Destek seçenekleri ise otistik bireylerin kendilerini ifade edebilecekleri ve düzenli olarak bir araya gelerek yararlanabilecekleri seçeneklerdir. Bu seçenekler arasında, eğitim ve öğretim programları, aile desteği ve etkileşim grupları yer almaktadır. Ayrıca, çevrenizdeki destek gruplarına katılabilir, online kaynaklardan faydalanabilirsiniz. Böylece, hayatınızı kolaylaştırmak ve otizme özgü ihtiyaçlarınızı karşılamak için gerekli olan desteği alabilirsiniz
Unutulmamalıdır ki, her otistik bireyin ihtiyaçları farklılık gösterir ve tedavi seçenekleri de kişiye özgü olarak tasarlanır. Bu nedenle, her zaman danışmanlardan ve profesyonellerden destek almak önemlidir.
